Ας δούμε τις τυπικές ερωτήσεις που απασχολούν τους γονείς και την οικογένεια των παιδιών, για την όραση, και ας προσπαθήσουμε να τις απαντήσουμε:
Εγώ ο πατέρας ή η μητέρα έχω πάρα πολύ υψηλή μυωπία και θέλω να βρώ κάποιο τρόπο να μην την αποκτήσει και το παιδί μου. Γίνεται αυτό;
Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση είναι ότι η μυωπία δεν είναι απόλυτα κληρονομήσιμη. Σίγουρα οι οικογένειες που έχουν άτομα με μυωπία, πιο συχνά θα έχουν παιδιά με μυωπία, άρα υπάρχει κάποια μορφή κληρονομικότητας αλλά όχι απόλυτη.
Από όσα ξέρουμε σήμερα στον επιστημονικό τομέα για τον σχηματισμό και τη λειτουργία των ματιών δεν υπάρχει τρόπος σε νεανική ηλικία να αποφύγει κάποιος τν μυωπία ή την υπερμετρωπία. Είναι κάτι που γενετικά καθορίζεται στο νεογνό από τον χρόνο της εγκυμοσύνης και μάλιστα με διάφορες μεθόδους διάγνωσης ένας οφθαλμίατρος μπορεί να ξέρει περίπου πόσο μυωπία ή πόσο υπερμετρωπία θα έχει ένα παιδάκι από την εξέταση αυτή σε ηλικία μόλις έξι μηνών.
Δεν θα πρέπει λοιπόν να φοβούνται οι γονείς που έχουν υψηλές μυωπίες ή υπερμετρωπίες αν κάνουν κάτι λάθος και δεν κάνουν κάτι σωστό ώστε τα παιδιά τους να αποφύγουν αυτό το πρόβλημα.
Θα αναπτύξει περισσότερη μυωπία το παιδί μου εάν διαβάζει πολύ ή παρακολουθεί πολύ τηλεόραση;
Πάλι σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας και την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, οι δραστηριότητες που απαιτούν την αίσθηση της όρασης δεν μεταβάλλουν το διαθλαστικό status του παιδιού. Δηλαδή δεν μπορεί ένα παιδί διαβάζοντας πολύ να δημιουργήσει μυωπία.
Μάλλον το αντίστροφο συμβαίνει. Ένα παιδί που διαβάζει πολύ ή βλέπει πολύ τηλεόραση ζητά πολλά από το οπτικό του σύστημα, με αποτέλεσμα να βρίσκονται πιο νωρίς οι οπτικές αυτές, διαθλαστικές ανωμαλίες και να διορθώνονται, έτσι ώστε το παιδί αυτό να μπορεί να λειτουργήσει με λιγότερο κόπο στο διάβασμα ή στην τηλεόραση.
Ποια είναι η διαδικασία προστασίας των ματιών του παιδιού στην προσχολική και σχολική ηλικία τόσο στο παιχνίδι όσο και στα σπορ;
Πρέπει να σημειωθεί ότι, δυστυχώς ακόμα και στη χώρα μας, υπάρχουν πάρα πολλά παιχνίδια τα οποία μπορούν να θέσουν σε σημαντικό κίνδυνο την όραση των παιδιών. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι οποιαδήποτε αεροβόλα παιχνίδια είναι άκρως επικίνδυνα και πολλά προκαλούν μόνιμες και ανατριχιαστικές βλάβες στα μάτια των παιδιών, καθώς τα βλήματα που χρησιμοποιούν είναι συνήθως από μόλυβδο και αν τύχει να τραυματίσουν τα ματάκια ενός παιδιού αυτό γίνεται με πάρα πολύ μεγάλη ταχύτητα και με καταστροφικά αποτελέσματα στην περαιτέρω όραση του παιδιού από αυτό το μάτι.
Απαγορεύεται λοιπόν η χρήση οποιουδήποτε αεροβόλου παιχνιδιού από παιδιά και φυσικά οι γονείς που χρησιμοποιούν τέτοιου είδους 'παιχνίδια ενηλίκων' θα πρέπει να τα κλειδώνουν και να τα απομονώνουν από τη χρήση από τα παιδιά τους.
Είναι φυσικά στην κρίση των γονιών αλλά και των κατασκευαστών ότι πολλά άλλα παιχνίδια που χρησιμοποιούν αντικείμενα αιχμηρά τα οποία μπορούν να εκτοξευθούν με υψηλή ταχύτητα, μπορούν να φέρουν σε κίνδυνο την υγεία των ματιών.
Τέτοια μπορεί να είναι τόξα και βέλη, ή πιστολάκια που εκτοξεύουν βεντούζες κλπ. 'Ολα αυτά τα παιχνίδια, αναλόγως βέβαια με την αιχμηρότητά τους, μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την όραση των παιδιών.
Το παιδί μου έχει στραβισμό. Τα μάτια του, το ένα ή και τα δύο του μάτια, 'ξεφεύγουν'. Θα περάσει αυτό με τον καιρό;
Κάθε παιδάκι μόλις γίνει αντιληπτό ότι έχει οποιασδήποτε μορφής στραβισμό ή το μάτι του μπορεί να φεύγει, χρειάζεται έναν πάρα πολύ γρήγορο αλλά και πάρα πολύ σημαντικό οφθαλμολογικό έλεγχο είτε από τον παιδίατρο, είτε από τον οφθαλμίατρο.
Ο λόγος είναι προφανής από ότι αναφέραμε παραπάνω, γιατί πολύ συνηθισμένα ένα παιδάκι που αρχίζει την ανάπτυξη της αμβλυωπίας θα σχηματίσει και στραβισμό. 'Ετσι, ο σχηματισμός στραβισμού ενός παιδιού είναι ένας κώδωνας κινδύνου για την υγεία των ματιών, τόσο όσον αφορά την αμβλυωπία, δηλαδή την για κάποιο λόγο μείωση της όρασης από το ένα μάτι όσο και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις τον σχηματισμό κάποιου κακοήθους όγκου στο ένα από τα δύο μάτια.
Άρα σε οποιαδήποτε στιγμή που οι γονείς αντιληφθούν τον σχηματισμό στραβισμού, αυτή είναι και η στιγμή που θα χρειαστεί ένας άμεσος οφθαλμολογικός έλεγχος.
Στο παιδί μου το ένα από τα δύο βλέφαρα φαίνεται να είναι πιο 'τεμπέλικο', στέκεται πιο χαμηλά από το άλλο. Είναι κάτι που θα καλυτερέψει;
Εδώ τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά από την προηγούμενη ερώτηση. Συνήθως η 'πτώση' όπως λέγεται επιστημονικά, του βλεφάρου όταν είναι στο ένα από τα δύο μάτια και όταν αυτό δεν καλύπτει την κόρη του ματιού είναι κάτι που συνήθως περνά με την πάροδο της ηλικίας ή καλυτερεύει σημαντικά.
Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι σε εξαιρετικές περιπτώσεις στις οποίες η πτώση προκαλεί το βλέφαρο να καλύπτει όλο το ματάκι του παιδιού με αποτέλεσμα να καλύπτει και την κόρη του ματιού δεν επιτρέπει στο παιδί να βλέπει τον έξω κόσμο έξω από αυτό το μάτι και μπορεί έμμεσα να προκαλέσει σημαντική βλάβη στο οπτικό σύστημα με το να του στερεί τα οπτικά ερεθίσματα, που όπως αναφέραμε πριν, μπορούν να σχηματίσουν πάρα πολύ δύσκολο επεισόδιο αμβλυωπίας.
Το παιδί μου έχει μυωπία και είναι στο σχολείο. Πώς μπορούμε να την εξαφανίσουμε;
Ζούμε όλοι μας σε μία εποχή στην οποία η διόρθωση της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού με laser γίνεται με επιτυχία. Βέβαια, τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρωπαϊκή 'Ενωση, όσο και στις Η.Π.Α, αυτή είναι μια επέμβαση που γίνεται μόνο σε ηλικίες πάνω από 18 ετών και εφόσον η μυωπία, η υπερμετρωπία ή ο αστιγματισμός έχουν κριθεί από τον οφθαλμίατρο να είναι σε ένα σταθερό επίπεδο.
Άρα δεν υπάρχει κάποια μέθοδος σήμερα που να 'διορθώνει' τη μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμό σε παιδιά προσχολικής ή σχολικής ηλικίας.
Γράφει: Κανελλόπουλος Αναστάσιος
Χειρουργός - Οφθαλμίατρος,
Καθηγητής Οφθαλμολογίας Παν/μίου Νέας Υόρκης
